To Πάσχα είναι η πρώτη Χριστιανική γιορτή, που καθιερώθηκε εις ανάμνηση της Αναστάσεως του Χριστού από την εκκλησία και η μεγαλύτερη γιορτή της ορθοδοξίας που έχει τις ρίζες της στην Ιουδαϊκή παράδοση, στο Εβραϊκό Πάσχα (Pasah διάβασης πέρασμα).
Το Εβραϊκό Πάσχα, εορτάζεται σύμφωνα με το τελετουργικό που θέσπισε κατόπιν εντολής του Θεού ο Μωυσής εις ανάμνηση της εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο και την διάβαση τους από την Ερυθρά θάλασσα. Οι Ιουδαίοι μέχρι σήμερα τελούν πάντοτε τις ίδιες τελετές. Κατά την διάρκεια μιας τέτοιας τελετής ο Χριστός καθίδρυσε την θεία Ευχαριστία (το μυστήριο της μεταλήψεως) το 30 μ.Χ.
Τα πρωτοχριστιανικά χρόνια την εορτή του Πάσχα οι Χριστιανοί την γιόρταζαν μαζί με τους Ιουδαίους, άλλοι την 25η Μαρτίου, άλλοι το Χειμώνα και άλλοι το καλοκαίρι. Ένα είναι βέβαιο, ότι το 150 μ.Χ. ο εορτασμός του Πάσχα αποτελούσε παράδοση πλέον στις διάφορες θρησκευτικές κοινότητες. Επειδή όμως οι επίσκοποι Σμύρνης και Ρώμης δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν ως προς την ημερομηνία, η κάθε εκκλησία γιόρταζε το Πάσχα σε διαφορετική μέρα.
Το 325 μ.Χ. στην Α’ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ της Νίκαιας αποφασίσθηκε το Πάσχα να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και έτσι έληξε η Πασχαλινή διαμάχη. Μετά το 1582 μ.Χ., όμως οι δυτικοί (καθολικοί) ακολούθησαν το Γρηγοριανό ημερολόγιο και οι ανατολικοί (ορθόδοξοι) κράτησαν το Ιουλιανό και έτσι πάλι η Χριστιανική κοινότητα εορτάζει τα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού με ημερολογιακή διαφορά.
Την μεγάλη αυτή εορτή της Χριστιανοσύνης πέρα από τις θρησκευτικές εκδηλώσεις ο λαός για να εκφράσει την χαρά του, την περιέβαλλε με διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις που σιγά-σιγά με το πέρασμα των αιώνων έγιναν έθιμα και παράδοση. Τα έθιμα αυτά. ταυτίστηκαν και έγιναν αδιαχώριστα από την θρησκευτική λατρεία.
Το έθιμο του ψητού σφαχτού, του οβελία το συναντούμε σε μεγάλη έκταση τον καιρό της τουρκοκρατίας στα αρματολίκια «είχαν αρνιά και ψένανε κριάρια και σούβλιζαν» λέει το δημοτικό μας τραγούδι. Ο οβελίας στους αρματολούς δεν ήταν μόνο Πασχαλινή εκδήλωση, αλλά συμβόλιζε και τη θυσία της γένους και την αναμενόμενη ανάσταση του, έτσι το ιερό σφάγιο του Πάσχα για τον Έλληνα συμβόλιζε την θεϊκή και Εθνική θυσία και την Ανάσταση. Καλή Ανάσταση φώναζαν οι σκλαβωμένοι Έλληνες και εννοούσαν καλή λευτεριά.
Η κάθε γιορτή έχει και τα εθιμικά σύμβολα της, που είτε είναι εκκλησιαστικά είτε κοσμικά, που το εμπόριο τα εκμεταλλεύεται πολύ καλά. Ο κάθε τόπος έχει τα δικά του και τα ξενόφερτα εθιμικά σύμβολα. Κι έτσι τα μαγαζιά μέσα σ' ένα ανοιξιάτικο λουλουδένιο και πολύχρωμο διάκοσμο παρουσιάζουν τις πραμάτειες τους. Καμπάνες, αυγά λαγουδάκια και αρνάκια από σοκολάτα, χαρτί, ύφασμα και πηλό. Λαμπάδες πλουμιστές, πολύχρωμα κεριά, βεγγαλικά και πυροτεχνήματα για την Ανάσταση. Το άλλο εθιμικό σκέλος της γιορτής είναι τα φαγώσιμα είδη. Τσουρέκια, αβγά, κρέατα, τυριά, κρασιά και σούβλες.
Οι καμπάνες και τα λαγουδάκια που πλαισιώνουν την πασχαλινή σκηνογραφία, οφείλονται κατά πολύ σε ξένες παραδόσεις. Εξάλλου στην Καμπάνια της Ιταλίας μαρτυρείται για πρώτη φορά η εκκλησιαστική χρήση της καμπάνας. Από τη δύση η καμπάνα εισήχθη στις ανατολικές εκκλησίες, ξεκινώντας τον 9ο αιώνα από την Αγία Σοφία. Στην δύση οι καμπάνες σιγούσαν από την Μεγάλη Πέμπτη έως το Μεγάλο Σάββατο και ο λαός εξηγούσε στα παιδιά του ότι οι καμπάνες ταξίδευαν για την Ρώμη από όπου θα γύριζαν φέρνοντας τα αβγά του Πάσχα, Το Μεγάλο Σάββατο λοιπόν, τα παιδιά έβγαιναν στους κάμπους αναζητώντας τα αβγά που θα τους έριχναν οι καμπάνες. Από αυτή την παράδοση συνήθιζαν στην Ευρώπη να παριστάνουν τις καμπάνες με φτερά, Αλλά και ο λαγός που είναι ένα αγαπημένο δώρο των παιδιών, μας έχει έλθει από τις γερμανικές χώρες. Ο λαγός σε αυτές έρχεται το Πάσχα από την εξοχή και φέρνει αβγά στα παιδιά.
Πανχριστιανικό είναι το έθιμο των κόκκινων αβγών, μάλιστα επειδή το αβγό εμπεριέχει το σπέρμα της ζωής, βρίσκεται σ' όλες τις μυθολογίες και κοσμογονίες διαφόρων λαών και θρησκειών. Την Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα κόκκινα αβγά, η οποία από τον λαό λέγεται, κόκκινη Πέμπτη ή κοκκινοπέφτη. Το πρώτο βαφόμενο αβγό είναι της Παναγίας, φυλάσσεται στο εικονοστάσιο και πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές και αποτρεπτικές ιδιότητες.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές και παραδόσεις για το χρώμα των αβγών. Λέγεται ότι θυμίζει είτε το αίμα του Εβραϊκού προβάτου είτε το αίμα του Χριστού ή τέλος εκφράζει την χαρά της ανάστασης. Η παράδοση της Χριστιανικής θρησκείας αναφέρει πως η καθιέρωση του κόκκινου χρώματος, οφείλεται σε μια γυναίκα που την ημέρα της ανάστασης στα Ιεροσόλυμα κρατούσε ένα καλάθι με αβγά. Όταν άκουσε το μεγάλο νέο φώναξε: «μόνο αν τα αβγά αυτά γίνουν κόκκινα, θα το πιστέψω!»
Άλλος θρύλος λέει, ότι η Μαρία η Μαγδαληνή μετά την σταύρωση του Χριστού πήγε στην Ρώμη να καταγγείλει το γεγονός στον Αυτοκράτορα και για να τραβήξει την προσοχή του κρατούσε πάνω στο κεφάλι της ένα καλάθι με κόκκινα αβγά. Από τότε οι Χριστιανοί καθιέρωσαν το γεγονός σαν πασχαλινό αβγό. Μια άλλη εκδοχή με ιστορικό χαρακτήρα μας λέει πως το 2° μ.Χ. αιώνα είχε απαγορευτεί η χρήση των αβγών σ' όλη την σαρακοστή. Επειδή όμως μαζεύονταν μεγάλες ποσότητες αβγών για να μην πάνε χαμένα τα έβραζαν και τα έβαφαν κόκκινα για να θυμίζουν την χαρά της Ανάστασης.
Και τέλος για το πανελλήνιο έθιμο του τσουγκρίσματος των αβγών ο Φαίδων Κουκούλες αναφέρει ότι συμβολίζει την έξοδο του Χριστού από το τάφο, όπως ακριβώς ο νεοσσός σπάει το κέλυφος και βγαίνει στη ζωή.
Άλλο ένα έθιμο σύμβολο του Πάσχα είναι το αρνί που παρουσιάζεται στα καταστήματα σαν ζωάκι με κόκκινη κορδέλα και κουδουνάκι στο λαιμό, αλλά και σαν σφάγιο στα κρεοπωλεία.
Το αρνί σαν σφάγιο πέρασε στην χριστιανική παράδοση από την εβραϊκή θρησκεία. Οι ρίζες του εθίμου κρατούν από τις πρώτες θρησκευτικές τελετές των νομάδων βοσκών των Ισραηλιτών, πριν από την μόνιμη εγκατάσταση τους στην Παλαιστίνη, περιλάμβαναν την θυσία ενός αμνού. Με το αίμα του οποίου ράντιζαν ιούς πασσάλους των σκηνών τους για να προστατευτούν από τους πολλαπλούς κινδύνους που τους περιέβαλαν. Η βιβλική γραφή πάλι μας μιλάει για το ολοκαύτωμα., δηλαδή για το θυσιασμένο ζώο (αρνί ή κριάρι) που θα πρέπει να καεί ολοκληρωτικά στο θυσιαστήριο, ως ευχαριστία προς τον Θεό. Ο Όμηρος μας αναφέρει πάρα πολλές θυσίες σφαγίων των οποίων η κνίσα της ψημένης στην θράκα σάρκα τους έφτανε στον Όλυμπο και ικανοποιούσε τους Ολύμπιους.
Στην αρχή οι άνθρωποι προσέφεραν στον θεό τους., τους πρώτους καρπούς της γης και πλακούντες (άρτους). Αργότερα άρχισαν τις θυσίες ζώων. Το αίμα του αρνιού στο εβραϊκό Πάσχα θυμίζει, το αίμα με το οποίον σημάδεψαν τα ανώφλια και τις παραστάδες των οικιών τους, ώστε να προστατευτούν από την δέκατη πληγή που έστειλε ο Θεός στους Αιγυπτίους (θάνατος στα πρωτότοκα των ανθρώπων και των κτηνών τους) όταν ο Φαραώ στάθηκε εμπόδιο στην φυγή τους από τη Αίγυπτο, «και παρελεύσεται Κύριος πάταξαι τους Αιγυπτίους και όψεται το αίμα επί της φλίας και έπ’ αμφότερων των σταθμών και παρελεύσεται Κύριος την θύραν και ουκ αφήσει τον ολοθρεύοντα εισελθείν εις τας οικίας υμών πάταξαι και φυλάξεσθε το ρήμα. τούτο νόμιμον σεαυτώ και τοις υιοίς σου εως αιώνος».
Επειδή ο Χριστός ο Θεός της αγάπης που θυσιάστηκε για την σωτηρία της ανθρωπότητας σταυρώθηκε κατά την περίοδο του εβραϊκού Πάσχα, η θυσία του αμνού πέρασε και στην πρωτοχριστιανική εκκλησία με διαφορετικό συμβολισμό.
Κατά την ημέρα του Πάσχα το κύριον φαγητό, αποτελεί ο οβελίας αμνός «το αρνί της σούβλας» που ψήνεται και τρώγεται συνήθως στην ύπαιθρο με χορούς και τραγούδια και σφραγίζει το Ελληνικό Πάσχα.
Σύμφωνα όμως με την διδασκαλία του Χριστού του μεγάλου κήρυκα της αγάπης, η πίστη μας προς τον Θεό πρέπει να εκδηλώνεται με πράξεις αγάπης και όχι με θυσίες. «πορευθέντες δε μάθετε τι εστίν έλεον θέλω και ου θυσίαν», «ει δε εγνώκειτε τι εστίν έλεον θέλω και ου θυσίαν» (Κ. Α Ματθαίος κεφ. 9,13 και 12,7). Το ίδιο διακήρυττε και ο προφήτης της αγάπης ο Ωσηέ ο επιλεγόμενος «ο Ιωάννης της Π.Δ.» στο λαό του Ισραήλ «αγάπη θέλω και όχι θυσίες, γνώση του Θεού και όχι ολοκαυτώματα» (Π.Δ. Ωσηέ Κεφ. 6,6).
Άλλο ένα Πασχάλιο σύμβολο είναι το τσουρέκι. Το τσουρέκι, είναι ο εξελιγμένος τύπος του Πασχαλινού ψωμιού, της Λαμπροκουλούρας ή του Λαμπρόψωμου. Κάθε γιορτή έχει το ψωμί της, τον ξεχωριστό άρτο της που φέρνει δύναμη στο σπίτι ιδιαίτερα όταν ευλογηθεί από την εκκλησία.
Ο άρτος ήταν πάντα συνυφασμένος με τις λατρευτικές τελετές των ανθρώπων. Στην αρχαιότητα, αναφέρονται οι οβελιαφόροι νέοι, οι οποίοι έφεραν τους οβελίας (άρτους) στις πομπές των αρχαίων τελετών. Σήμερα, η λέξη οβελίας μας παραπέμπει στο αρνί της σούβλας. Όμως στην αρχαιότητα ο οβελίας σήμαινε άρτος ψημένος στον οβελό (σούβλα) οβελίας άρτος ή οβελίτης άρτος.
Το Πάσχα ήρθε και πάλι με τις θρησκευτικές τελετές και παραδόσεις του, που είναι διαφορετικές για τον ορθόδοξο, τον καθολικό και τον εβραίο. Άλλη μια γιορτή αγάπης θα γιορτάσουμε και φέτος με κλειστά τα ώτα μας στο θρήνο των αμνών και των δυστυχισμένων του κόσμου τούτου. Ο αμνός του Θεού, ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου της εκκλησιαστικής διδασκαλίας δεν έχει καμία σχέση με τον οβελία αμνό, το αρνάκι ή κατσικάκι που σύμφωνα με τις παραδόσεις μας θα αρπάξουμε, θα σφάξουμε, θα γδάρουμε, θα σουβλίσουμε, θα ψήσουμε, θα λιανίσουμε και θα φάμε με λιγδωμένα χέρια και πασαλειμμένα στόματα, εμείς οι πιστοί στις παραδόσεις μας καλοί Χριστιανοί. Χορτασμένοι και ευχαριστημένοι που και φέτος κάναμε Πάσχα (την κάναμε ταράτσα), θα πλαταγίσουμε, τη γλώσσα μας. και θα αποσπερίσουμε με κλειστά και πάλι τα αυτιά μας στο θρήνο των αμνών και των κολασμένων του κόσμου τούτου. Περισσότεροι από 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από φτώχια. Περισσότερα από 170.000.000 παιδιά κινδυνεύουν να πεθάνουν από πείνα... 11.000.000 παιδιά θα πεθάνουν από αρρώστιες. 20.000.000 παιδιά είναι άστεγα εξαιτίας των πολέμων και ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται. Ελπίδα; ο οβελίας άρτος!!!
Το Εβραϊκό Πάσχα, εορτάζεται σύμφωνα με το τελετουργικό που θέσπισε κατόπιν εντολής του Θεού ο Μωυσής εις ανάμνηση της εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο και την διάβαση τους από την Ερυθρά θάλασσα. Οι Ιουδαίοι μέχρι σήμερα τελούν πάντοτε τις ίδιες τελετές. Κατά την διάρκεια μιας τέτοιας τελετής ο Χριστός καθίδρυσε την θεία Ευχαριστία (το μυστήριο της μεταλήψεως) το 30 μ.Χ.
Τα πρωτοχριστιανικά χρόνια την εορτή του Πάσχα οι Χριστιανοί την γιόρταζαν μαζί με τους Ιουδαίους, άλλοι την 25η Μαρτίου, άλλοι το Χειμώνα και άλλοι το καλοκαίρι. Ένα είναι βέβαιο, ότι το 150 μ.Χ. ο εορτασμός του Πάσχα αποτελούσε παράδοση πλέον στις διάφορες θρησκευτικές κοινότητες. Επειδή όμως οι επίσκοποι Σμύρνης και Ρώμης δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν ως προς την ημερομηνία, η κάθε εκκλησία γιόρταζε το Πάσχα σε διαφορετική μέρα.
Το 325 μ.Χ. στην Α’ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ της Νίκαιας αποφασίσθηκε το Πάσχα να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας και έτσι έληξε η Πασχαλινή διαμάχη. Μετά το 1582 μ.Χ., όμως οι δυτικοί (καθολικοί) ακολούθησαν το Γρηγοριανό ημερολόγιο και οι ανατολικοί (ορθόδοξοι) κράτησαν το Ιουλιανό και έτσι πάλι η Χριστιανική κοινότητα εορτάζει τα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού με ημερολογιακή διαφορά.
Την μεγάλη αυτή εορτή της Χριστιανοσύνης πέρα από τις θρησκευτικές εκδηλώσεις ο λαός για να εκφράσει την χαρά του, την περιέβαλλε με διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις που σιγά-σιγά με το πέρασμα των αιώνων έγιναν έθιμα και παράδοση. Τα έθιμα αυτά. ταυτίστηκαν και έγιναν αδιαχώριστα από την θρησκευτική λατρεία.
Το έθιμο του ψητού σφαχτού, του οβελία το συναντούμε σε μεγάλη έκταση τον καιρό της τουρκοκρατίας στα αρματολίκια «είχαν αρνιά και ψένανε κριάρια και σούβλιζαν» λέει το δημοτικό μας τραγούδι. Ο οβελίας στους αρματολούς δεν ήταν μόνο Πασχαλινή εκδήλωση, αλλά συμβόλιζε και τη θυσία της γένους και την αναμενόμενη ανάσταση του, έτσι το ιερό σφάγιο του Πάσχα για τον Έλληνα συμβόλιζε την θεϊκή και Εθνική θυσία και την Ανάσταση. Καλή Ανάσταση φώναζαν οι σκλαβωμένοι Έλληνες και εννοούσαν καλή λευτεριά.
Η κάθε γιορτή έχει και τα εθιμικά σύμβολα της, που είτε είναι εκκλησιαστικά είτε κοσμικά, που το εμπόριο τα εκμεταλλεύεται πολύ καλά. Ο κάθε τόπος έχει τα δικά του και τα ξενόφερτα εθιμικά σύμβολα. Κι έτσι τα μαγαζιά μέσα σ' ένα ανοιξιάτικο λουλουδένιο και πολύχρωμο διάκοσμο παρουσιάζουν τις πραμάτειες τους. Καμπάνες, αυγά λαγουδάκια και αρνάκια από σοκολάτα, χαρτί, ύφασμα και πηλό. Λαμπάδες πλουμιστές, πολύχρωμα κεριά, βεγγαλικά και πυροτεχνήματα για την Ανάσταση. Το άλλο εθιμικό σκέλος της γιορτής είναι τα φαγώσιμα είδη. Τσουρέκια, αβγά, κρέατα, τυριά, κρασιά και σούβλες.
Οι καμπάνες και τα λαγουδάκια που πλαισιώνουν την πασχαλινή σκηνογραφία, οφείλονται κατά πολύ σε ξένες παραδόσεις. Εξάλλου στην Καμπάνια της Ιταλίας μαρτυρείται για πρώτη φορά η εκκλησιαστική χρήση της καμπάνας. Από τη δύση η καμπάνα εισήχθη στις ανατολικές εκκλησίες, ξεκινώντας τον 9ο αιώνα από την Αγία Σοφία. Στην δύση οι καμπάνες σιγούσαν από την Μεγάλη Πέμπτη έως το Μεγάλο Σάββατο και ο λαός εξηγούσε στα παιδιά του ότι οι καμπάνες ταξίδευαν για την Ρώμη από όπου θα γύριζαν φέρνοντας τα αβγά του Πάσχα, Το Μεγάλο Σάββατο λοιπόν, τα παιδιά έβγαιναν στους κάμπους αναζητώντας τα αβγά που θα τους έριχναν οι καμπάνες. Από αυτή την παράδοση συνήθιζαν στην Ευρώπη να παριστάνουν τις καμπάνες με φτερά, Αλλά και ο λαγός που είναι ένα αγαπημένο δώρο των παιδιών, μας έχει έλθει από τις γερμανικές χώρες. Ο λαγός σε αυτές έρχεται το Πάσχα από την εξοχή και φέρνει αβγά στα παιδιά.
Πανχριστιανικό είναι το έθιμο των κόκκινων αβγών, μάλιστα επειδή το αβγό εμπεριέχει το σπέρμα της ζωής, βρίσκεται σ' όλες τις μυθολογίες και κοσμογονίες διαφόρων λαών και θρησκειών. Την Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα κόκκινα αβγά, η οποία από τον λαό λέγεται, κόκκινη Πέμπτη ή κοκκινοπέφτη. Το πρώτο βαφόμενο αβγό είναι της Παναγίας, φυλάσσεται στο εικονοστάσιο και πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές και αποτρεπτικές ιδιότητες.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές και παραδόσεις για το χρώμα των αβγών. Λέγεται ότι θυμίζει είτε το αίμα του Εβραϊκού προβάτου είτε το αίμα του Χριστού ή τέλος εκφράζει την χαρά της ανάστασης. Η παράδοση της Χριστιανικής θρησκείας αναφέρει πως η καθιέρωση του κόκκινου χρώματος, οφείλεται σε μια γυναίκα που την ημέρα της ανάστασης στα Ιεροσόλυμα κρατούσε ένα καλάθι με αβγά. Όταν άκουσε το μεγάλο νέο φώναξε: «μόνο αν τα αβγά αυτά γίνουν κόκκινα, θα το πιστέψω!»
Άλλος θρύλος λέει, ότι η Μαρία η Μαγδαληνή μετά την σταύρωση του Χριστού πήγε στην Ρώμη να καταγγείλει το γεγονός στον Αυτοκράτορα και για να τραβήξει την προσοχή του κρατούσε πάνω στο κεφάλι της ένα καλάθι με κόκκινα αβγά. Από τότε οι Χριστιανοί καθιέρωσαν το γεγονός σαν πασχαλινό αβγό. Μια άλλη εκδοχή με ιστορικό χαρακτήρα μας λέει πως το 2° μ.Χ. αιώνα είχε απαγορευτεί η χρήση των αβγών σ' όλη την σαρακοστή. Επειδή όμως μαζεύονταν μεγάλες ποσότητες αβγών για να μην πάνε χαμένα τα έβραζαν και τα έβαφαν κόκκινα για να θυμίζουν την χαρά της Ανάστασης.
Και τέλος για το πανελλήνιο έθιμο του τσουγκρίσματος των αβγών ο Φαίδων Κουκούλες αναφέρει ότι συμβολίζει την έξοδο του Χριστού από το τάφο, όπως ακριβώς ο νεοσσός σπάει το κέλυφος και βγαίνει στη ζωή.
Άλλο ένα έθιμο σύμβολο του Πάσχα είναι το αρνί που παρουσιάζεται στα καταστήματα σαν ζωάκι με κόκκινη κορδέλα και κουδουνάκι στο λαιμό, αλλά και σαν σφάγιο στα κρεοπωλεία.
Το αρνί σαν σφάγιο πέρασε στην χριστιανική παράδοση από την εβραϊκή θρησκεία. Οι ρίζες του εθίμου κρατούν από τις πρώτες θρησκευτικές τελετές των νομάδων βοσκών των Ισραηλιτών, πριν από την μόνιμη εγκατάσταση τους στην Παλαιστίνη, περιλάμβαναν την θυσία ενός αμνού. Με το αίμα του οποίου ράντιζαν ιούς πασσάλους των σκηνών τους για να προστατευτούν από τους πολλαπλούς κινδύνους που τους περιέβαλαν. Η βιβλική γραφή πάλι μας μιλάει για το ολοκαύτωμα., δηλαδή για το θυσιασμένο ζώο (αρνί ή κριάρι) που θα πρέπει να καεί ολοκληρωτικά στο θυσιαστήριο, ως ευχαριστία προς τον Θεό. Ο Όμηρος μας αναφέρει πάρα πολλές θυσίες σφαγίων των οποίων η κνίσα της ψημένης στην θράκα σάρκα τους έφτανε στον Όλυμπο και ικανοποιούσε τους Ολύμπιους.
Στην αρχή οι άνθρωποι προσέφεραν στον θεό τους., τους πρώτους καρπούς της γης και πλακούντες (άρτους). Αργότερα άρχισαν τις θυσίες ζώων. Το αίμα του αρνιού στο εβραϊκό Πάσχα θυμίζει, το αίμα με το οποίον σημάδεψαν τα ανώφλια και τις παραστάδες των οικιών τους, ώστε να προστατευτούν από την δέκατη πληγή που έστειλε ο Θεός στους Αιγυπτίους (θάνατος στα πρωτότοκα των ανθρώπων και των κτηνών τους) όταν ο Φαραώ στάθηκε εμπόδιο στην φυγή τους από τη Αίγυπτο, «και παρελεύσεται Κύριος πάταξαι τους Αιγυπτίους και όψεται το αίμα επί της φλίας και έπ’ αμφότερων των σταθμών και παρελεύσεται Κύριος την θύραν και ουκ αφήσει τον ολοθρεύοντα εισελθείν εις τας οικίας υμών πάταξαι και φυλάξεσθε το ρήμα. τούτο νόμιμον σεαυτώ και τοις υιοίς σου εως αιώνος».
Επειδή ο Χριστός ο Θεός της αγάπης που θυσιάστηκε για την σωτηρία της ανθρωπότητας σταυρώθηκε κατά την περίοδο του εβραϊκού Πάσχα, η θυσία του αμνού πέρασε και στην πρωτοχριστιανική εκκλησία με διαφορετικό συμβολισμό.
Κατά την ημέρα του Πάσχα το κύριον φαγητό, αποτελεί ο οβελίας αμνός «το αρνί της σούβλας» που ψήνεται και τρώγεται συνήθως στην ύπαιθρο με χορούς και τραγούδια και σφραγίζει το Ελληνικό Πάσχα.
Σύμφωνα όμως με την διδασκαλία του Χριστού του μεγάλου κήρυκα της αγάπης, η πίστη μας προς τον Θεό πρέπει να εκδηλώνεται με πράξεις αγάπης και όχι με θυσίες. «πορευθέντες δε μάθετε τι εστίν έλεον θέλω και ου θυσίαν», «ει δε εγνώκειτε τι εστίν έλεον θέλω και ου θυσίαν» (Κ. Α Ματθαίος κεφ. 9,13 και 12,7). Το ίδιο διακήρυττε και ο προφήτης της αγάπης ο Ωσηέ ο επιλεγόμενος «ο Ιωάννης της Π.Δ.» στο λαό του Ισραήλ «αγάπη θέλω και όχι θυσίες, γνώση του Θεού και όχι ολοκαυτώματα» (Π.Δ. Ωσηέ Κεφ. 6,6).
Άλλο ένα Πασχάλιο σύμβολο είναι το τσουρέκι. Το τσουρέκι, είναι ο εξελιγμένος τύπος του Πασχαλινού ψωμιού, της Λαμπροκουλούρας ή του Λαμπρόψωμου. Κάθε γιορτή έχει το ψωμί της, τον ξεχωριστό άρτο της που φέρνει δύναμη στο σπίτι ιδιαίτερα όταν ευλογηθεί από την εκκλησία.
Ο άρτος ήταν πάντα συνυφασμένος με τις λατρευτικές τελετές των ανθρώπων. Στην αρχαιότητα, αναφέρονται οι οβελιαφόροι νέοι, οι οποίοι έφεραν τους οβελίας (άρτους) στις πομπές των αρχαίων τελετών. Σήμερα, η λέξη οβελίας μας παραπέμπει στο αρνί της σούβλας. Όμως στην αρχαιότητα ο οβελίας σήμαινε άρτος ψημένος στον οβελό (σούβλα) οβελίας άρτος ή οβελίτης άρτος.
Το Πάσχα ήρθε και πάλι με τις θρησκευτικές τελετές και παραδόσεις του, που είναι διαφορετικές για τον ορθόδοξο, τον καθολικό και τον εβραίο. Άλλη μια γιορτή αγάπης θα γιορτάσουμε και φέτος με κλειστά τα ώτα μας στο θρήνο των αμνών και των δυστυχισμένων του κόσμου τούτου. Ο αμνός του Θεού, ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου της εκκλησιαστικής διδασκαλίας δεν έχει καμία σχέση με τον οβελία αμνό, το αρνάκι ή κατσικάκι που σύμφωνα με τις παραδόσεις μας θα αρπάξουμε, θα σφάξουμε, θα γδάρουμε, θα σουβλίσουμε, θα ψήσουμε, θα λιανίσουμε και θα φάμε με λιγδωμένα χέρια και πασαλειμμένα στόματα, εμείς οι πιστοί στις παραδόσεις μας καλοί Χριστιανοί. Χορτασμένοι και ευχαριστημένοι που και φέτος κάναμε Πάσχα (την κάναμε ταράτσα), θα πλαταγίσουμε, τη γλώσσα μας. και θα αποσπερίσουμε με κλειστά και πάλι τα αυτιά μας στο θρήνο των αμνών και των κολασμένων του κόσμου τούτου. Περισσότεροι από 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από φτώχια. Περισσότερα από 170.000.000 παιδιά κινδυνεύουν να πεθάνουν από πείνα... 11.000.000 παιδιά θα πεθάνουν από αρρώστιες. 20.000.000 παιδιά είναι άστεγα εξαιτίας των πολέμων και ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται. Ελπίδα; ο οβελίας άρτος!!!
Ρόζα Μηνακούλη
Πηγές
Λεξικά: H. Liddel-R.Scott, Α. Κωνσταντινίδου, Α. Γαζή, Γ. Μπαμπινιώτη
Λεξικά: H. Liddel-R.Scott, Α. Κωνσταντινίδου, Α. Γαζή, Γ. Μπαμπινιώτη
Παλαιά και Καινή Διαθήκη,
Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τόμος 6, Φ. Κουκουλές,
Πασχαλινά και της Άνοιξης, Δημ. Σ. Λουκάτος
Βιβλίο Θρησκευτικών Α’ Γυμνασίου
Πασχαλινά και της Άνοιξης, Δημ. Σ. Λουκάτος
Βιβλίο Θρησκευτικών Α’ Γυμνασίου
